Wyżynki, Obrzynki, Wieniec, Wieńcowe, Dożynki, Okrężne 2019 w gminie Pruszcz Gdański 2019-08-20 – Posted in: Aktualności, Gmina Pruszcz Gdański

8 września 2019 r. odbędą się obchody święta plonów gminy Pruszcz Gdański.

Krótko o pochodzeniu tego znaczącego święta…

Dożynki, Święto Plonów, Wieńce – ludowe święto połączone z obrzędami dziękczynnymi za ukończenie żniw i prac polowych. W czasach przedchrześcijańskich – etniczne święto słowiańskie, przypadające w okresie równonocy jesiennej (23 września). Współcześnie obchodzone zwykle w jedną z niedziel września po zakończeniu żniw.

Oficjalne otwarcie nastąpi o godzinie 14:00 przy świetlicy wiejskiej w Rokitnicy.
Korowód z kościoła w Rokitnicy do świetlicy rusza o 13:30, po mszy, która rozpoczyna się o godz. 12:00.
Po otwarciu, tradycyjnie – “tańce, hulanki, swawola” – występy, konkursy i zabawa taneczna aż do godziny 22:00.

Zwyczaj ten, praktykowany przez Słowian i plemiona bałtyckie, w różnych stronach Polski określany był jako wyżynki, obrzynki, wieniec, wieńcowe, okrężne.

Okrężne w Sandomierskiem. 1841

Tradycyjnie dożynki obchodzone były w pierwszy dzień jesieni. Święto poświęcone było tegorocznym zbiorom zbóż w czasie którego dziękowano bogom za plony i proszono o jeszcze lepsze w przyszłym roku. Dożynkom towarzyszyły różne praktyki i do niedawna zachowane zwyczaje związane np. :

Wieniec – obchody dożynek rozpoczynały się wiciem wieńca, z pozostawionych na polu zbóż, z kiści czerwonej jarzębiny, orzechów, owoców, kwiatów i kolorowych wstążek. Wieńce dożynkowe miewały zwykle kształt wielkiej korony lub koła. W przeszłości umieszczano w nich także żywe (z czasem sztuczne) koguty, kaczęta lub małe gąski, bo miało to zapewniać piękny i zdrowy przychówek gospodarski. Wieniec dożynkowy nazywany bywał “plonem” bo też i uosabiał wszystkie zebrane plony oraz urodzaj. Niosła go na głowie lub wyciągniętych rękach najlepsza żniwiarka, czasami z pomocą parobków i innych żeńców. Za nią postępował orszak odświętnie ubranych żniwiarzy, niosących na ramionach przybrane kwiatami, wyczyszczone kosy i sierpy.

Ostatnia kępa – lub pas niezżętego zboża, które po żniwach czas jakiś pozostawiano na pustym już polu dla ciągłości urodzaju. Pozostawione na polu kłosy zwano przepiórką (na Mazowszu i Podlasiu), perepełką (na kresach wschodnich), brodą (we wschodniej części Mazowsza), kozą (w Małopolsce), pępem lub pępkiem (w poznańskiem); zwano je także wiązką, wiązanką lub garstką.

W czasie dożynek organizowano biesiady z poczęstunkiem i tańcami, dawniej poprzedzane rytualnymi obrzędami i modlitwami.
U schyłku XIX wieku, wzorem dożynek dworskich, zaczęto urządzać dożynki chłopskie, gospodarskie.

Po II wojnie światowej gospodarzami dożynek byli zwykle przedstawiciele władz administracyjnych i różnych szczebli (od gminnych do centralnych) i miały charakter polityczny (wyrażały poparcie dla ówczesnej władzy i polityki rolnej).
Za PRL z rozmachem organizowane było także komplementarne Święto Pracy (1 maja), które nie ograniczało się jedynie do świętowania pracy na roli, lecz we wszystkich dziedzinach. Obecnie Święto Pracy jest nieco zapomniane.

Aby otrzymywać powiadomienia o nowych wpisach, proszę o zapisanie się na listę: http://AndrzejChmielewski.pl/newsletter

Źródło informacji: Wikipedia, portal gminy Pruszcz Gdański.